Lojik (Sayısal) Devreler
Lojik devreleri anlamak için öncelikle sayı sistemlerini iyi bilmek gerekir. Özellikle binary (ikili) sayı sistemi lojik devrelerin ana mantığını anlamak için çok önemlidir. Lojik devrelerle sinyal taşıma işlemi binary sistem ile açıklanmaktadır. Aşağıdaki tabloda 0’dan 9’a kadar ondalık sayıların binary (ikili) sayı sisteminde karşılıkları verilmiştir.
Ondalık | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
Binary | 0000 | 0001 | 0010 | 0011 | 0100 | 0101 | 0110 | 0111 | 1000 | 1001 |
Binary sistemde her basamak bit olarak adlandırılır. Mesela 0101 4 bitlik bir işarettir. İşaretlerin birleşmesiyle kelimeler oluşur . Lojik devrelerde bilgiler bu kelimeler ile taşınırlar.
Lojik devrelerde kapı adı verilen devreler bulunmaktadır. Bunlar; “Ve”, “Veya”, “Değil”, “Ve Değil”, “Veya Değil”, “Ayrıcalıklı Veya ” ve “Ayrıcalıklı Veya Değil” olarak adlandırılırlar. Aşağıda bu kapıların sembolleri ve doğruluk tabloları verilmiştir.
A ve B girişlerinden verilen işaretler çıkıştan C işareti olarak alınmaktadır.
Ve (And) Kapısı: C=AxB
Ve kapısı giriş işaretlerinin çarpımını çıkışına verir. Aşağıdaki doğruluk tablosuna bakılırsa;
A ve B girişlerinin her ikisi de 0 iken C çıkışı da sıfır olur(0x0=0). A=0, B=1 olduğunda C=0 olur (0x1=0). A ve B’nin diğer değerleri için C’nin değeri tabloda verilmiştir.
|
Veya (Or) Kapısı: C=A+B
Veya kapısı giriş işaretlerinin toplamını çıkışa verir. Aşağıdaki doğruluk tablosuna bakarsak;
A ve B giişlerinin her ikisi de 0 iken C çıkışı da sıfır olur (0+0=0). A=0, B=1 olduğunda C=0 olur (0+1=1). A ve B’nin diğer değerleri için C’nin değeri tabloda verilmiştir.
|
Değil (Not) Kapısı: Bu kapı girişin tersini çıkışa verir
Değil Kapısı girişine uygulanan işareti ters çevirerek çıkışına verir.
Örneğin A=0 iken çıkış işareti B=0 olur. Aşağıdaki tabloda giriş işaretlerine karşı çıkış işaretleri gösterilmiştir.
|
Ve Değil (NAND) Kapısı:
Ve değil kapısı ve kapısının yaptığı işlemin değilini alarak çıkışa verir. Doğruluk tabloları karşılaştırılırsa bu daha iyi anlaşılır. Giriş işaretlerini çarparak sonucun tersini alır ve çıkışa verir. A=0, B=0 iken C=1 olmaktadır. Aşağıdaki tabloda A ve B girişlerinin farklı değerlerine karşılık C çıkış işaretinin değerleri verilmiştir.
|
Veya Değil (NOR) Kapısı:
Veya değil kapısı ise veya kapısının yaptığı işlemin değilini alır ve çıkışa verir. Aşağıdaki tabloda “veya değil” kapısının işlevi görülmektedir.
|
Ayrıcalıklı Veya (EXOR) Kapısı:
Ayrıcalıklı Veya kapısı giriş işaretlerinin ikisi de aynı olduğunda çıkışına 0, giriş işaretleri farklı olduğunda çıkışına 1 vermektedir. Aşağıdaki tabloda “ayrıcalıklı veya” kapısının işlevi görülmektedir.
|
Ayrıcalıklı Veya Değil (EXNOR) Kapısı:
Ayrıcalıklı Veya Değil kapısı giriş işaretlerinin ikisi de aynı olduğunda çıkışına 1, giriş işaretleri farlı olduğunda çıkışına0 vermektedir. Aşağıdaki tabloda “ayrıcalıklı veya değil” kapısının işlevi görülmektedir.
|
Bir Cevap Yazın