Lojik sayıcılar hakkında Lojik Sayıcılar başlıklı yazımızda bazı bilgiler vermiştik. Bu yazımızda ileri geri senkron sayıcı tasarımı ve 0-65 arası ileri geri sayan bir senkron sayıcının tasarımının nasıl olabileceğini yazacağız. Senkron sayıcılarda kullanılan flip flopların hepsinin saat darbesi ortaktır ve aynı saat darbesi ile işaret alırlar. 4 bitlik basit bir senkron sayıcının yapısı aşağıdaki şekilde görülmektedir.

4 bitlik senkron sayıcı 4 adet JK flip flobu ve iki adet VE (AND) kapısıyla gerçeklenmektedir. Şekilde görüldüğü gibi flip flopların hepsi aynı saat darbesi ile tetiklenmektedir. Ayrıca bir önceki flip flobun çıkışı bir yine bir önceki flip floptan gelen işaretle lojik olarak çarpılarak (VE kapısı yardımıyla) bir sonraki flip flobun JK girişlerine verilmektedir. Flip flopların J ve K girişlerinin birbirine bağlanması ile her saat darbesinde flip flobun çıkışının 1 ve 0 olması amaçlanmıştır.

Yukarıdaki 4 bitlik sayıcı 15 e kadar sayıp tekrar başa döner ve tekrar saymaya başlar. Eğer bu sayıcının hem ileri hem geri saymasını istiyorsak sayıcıyı aşağıdaki şekildeki gibi VE (AND) ve VEYA (OR) kapıları yardımıyla kurmamız gerekir.

Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi 4 bitlik bir senkron ileri – geri sayıcı için 6 adet VE (AND) kapısı ve 3 adet VEYA (OR) kapısı kullanılmıştır. Sayıcının ileri sayması için ileri sayma girişi lojik 1, geri sayma girişi lojik 0 yapılmalıdır. Sayıcının geri sayması içinse geri sayma girişi lojik 1, ileri sayma girişi lojik 0 yapılmalıdır. Yine şekilde görüldüğü gibi devrenin ileri sayması için kurulan bölümünde kullanılan VE (AND) kapıları bir önceki flip floptan gelen işaretle flip flobun çıkışından gelen işareti lojik çarparak VEYA (OR) kapısına verirken geri sayma için kurulan bölümde kullanılan VE (AND) kapıları bir önceki flip floptan gelen işaretle flip flobun ters çıkışından gelen işareti lojik çarparak VEYA (OR) kapısına vermekte ve VEYA (OR) kapısının çıkışından alınan işaretle sayıcı ileri veya geri saymaktadır.

0-65 Arası İleri Geri Sayıcı 
Bir sayıcının 65’e kadar sayması için o sayıcının 7 bit olması gerekmektedir. Çünkü 2’lik sistemde 65, 1000001 olarak ifade edilmektedir. Bu demek oluyor ki sayıcımız 7 adet flip floptan oluşmaktadır. Sayıcımız lojik 0000000’dan başlayıp 1000001’e kadar sayacak ve lojik 1000001 olduğu anda tekrar geriye doğru saymaya başlayacaktır.

Yukarıda görülen 7 bitlik sayıcı ileri girişi lojik 1, geri girişi lojik 0 olduğunda, 0 dan 127 kadar sayabilmekte tersi durumda ise geriye doğru sayabilmektedir. Sayıcı 65’e geldiğinde ileri girişi lojik 0, geri girişi lojik 1 yapıldığında ise geriye doğru saymaya başlayacaktır.

Eğer bu girişleri elle değiştirmek yerine kendiliğinden değişmesini, yani sayıcı 65’e geldiğinde dışarıdan müdahale edilmeksizin geriye doğru saymaya başlamasını istiyorsak bunu küçük bir kontrol devresiyle yapabiliriz. Sayıcı 65’e geldiğinde ikili sistemde lojik olarak çıkışlar 1000001’i gösterecektir. Bu demek oluyor ki A1 ve A7 çıkışları lojik 1 diğer çıkışlar lojik 0 dır. 0 dan 65’e kadar sayan bu sayıcının A1 ve A7 uçları 65’ten önce hiçbir zaman aynı anda lojik 1 olmamaktadır. Bu durumu kullanarak sayıcımızı kendi kendine dönen bir sistem haline getirebiliriz. Geriye saydığında da sayıcı sıfıra geldiğinde tekrar ileriye doğru sayması içinde bütün çıkışların lojik 0 olacağı durumu kullanabiliriz. Bunun için bir tane D flip flobu kullanabiliriz. D flip flobunun girişi her zaman lojik 1 olacaktır. Giriş lojik 1 olduğunda çıkışı lojik 0 olacaktır. Bir sonraki saat darbesinde ise çıkış lojik 1 olacaktır.

Tüm çıkışlar lojik 0 olduğunda bunların lojik toplamı da 0 olacağından bunu D flip flobunu resetlemek için kullanırız. Yani sayaç geriye doğru sayarken 0’a geldiğinde flip flobu resetlersek flip flobun çıkışları tekrar eski halini alır ve sayıcı tekrar ileriye doğru saymaya başlar. A1 ve A7 çıkışlarının lojik çarpımının lojik 1 olduğu durum sayacın 65 e geldiği durumdur. A1 ve A7 çıkışlarının lojik çarpımının lojik 1 olduğu durumu D flip flobunun saat darbesi (clock pulse) girişine verdiğimizde ise flip flobun çıkışları yer değiştirecek ve sayıcı geriye doğru sayacaktır.