Bir İletkenin Direncini Etkileyen Faktörler
Elektrik iletim ve dağıtım hatlarında, elektrik tesislerinde ve elektronik devrelerde kullanılan her bir iletkenin bir direnci vardır. İletkenlerin direnci, iletkenin boyuna, kesitine, yapıldığı malzemenin öz direncine bağlıdır. Bu değerlerin değişmesiyle iletkenin direnci değişir. İletkenin direncinin yükselmesiyle iletken üzerindeki gerilim düşümü de artar. Bu nedenle iletkenin direncinin belirlenmesi ve belirli sınırlar dahilinde tutulması önemlidir.
Bir iletkenin direnci R (ohm), boyu l (metre), kesiti S (mm2) ve iletkenin yapıldığı malzemenin öz direnci φ (Ωmm2/m), öz iletkenliği K (m/Ωmm2) olduğuna göre; iletkenin direnci
R=φxl/S veya R=1/(KxS) olur
Direnç Değerinin İletken Boyu İle Değişimi
Bir iletkenin boyu ile direnci doğru orantılıdır. Yani boyu uzadıkça direnci de artar, boyu kısaldıkça direnci de azalır.
Özdirenci ve kesiti aynı olan farklı uzunluktaki iki iletkeni karşılaştırdığımızda;
| Birinci İletken | İkinci İletken |
| S1=0,2 mm2 | S2=0,2 mm2 |
| l1=50 m | l2=25 m |
| φ1=1,1 Ω/mm2 | φ2=1,1 Ω/mm2 |
| R1 = φxl1/S1 = 1,1×50/0,2 = 275Ω | R1 = φxl2/S2 = 1,1×25/0,2 = 137,5Ω |
Yukarıdaki karşılaştırmada görüldüğü gibi iletkenin boyu kısalınca direnci de kısalmaktadır.
Direnç Değerinin İletken Kesiti İle Değişimi
Bir iletkenin kesiti ile direnci ters orantılıdır. Yani kesit arttıkça direnç azalır, kesit azaldıkça direnç artar.
Özdirenci ve boyu aynı olan farklı kesitlerdeki iki iletkeni karşılaştırdığımızda
| Birinci İletken | İkinci İletken |
| S1=0,2 mm2 | S2=0,1 mm2 |
| l1=100 m | l2=100 m |
| φ1=1,1 Ω/mm2 | φ2=1,1 Ω/mm2 |
| R1 = φxl1/S1 = 1,1×100/0,2 = 550Ω | R1 = φxl2/S2 = 1,1×100/0,1 = 1100Ω |
Yukarıdaki karşılaştırmada görüldüğü gibi iletkenin kesiti küçüldükçe direnci artmaktadır.
Direnç Değerinin İletken Cinsi İle Değişimi
Bir iletkenin özdirenci ile direnci doğru orantılıdır. Yani iletkenin yapıldığı metalin özdirenç değeri küçük ise direnç küçük, özdirenç değeri büyük ise direnç değeri büyüktür. Öz direnç iletkenin iletkenlik kalitesini gösterir.
| Birinci İletken | İkinci İletken |
| S1=0,2 mm2 | S2=0,2 mm2 |
| l1=100 m | l2=100 m |
| φ1=0,0178 Ω/mm2 | φ2=1,1 Ω/mm2 |
| R1 = φxl1/S1 = 0,0178×50/0,2 = 8,9Ω | R1 = φxl2/S2 = 1,1×25/0,2 = 550Ω |
Yukarıdaki karşılaştırmada görüldüğü gibi öz direncin büyümesiyle direnç büyümektedir.
Aşağıda farklı iletkenlerin öz dirençleri ve öz iletkenlikleri tablo olarak verilmiştir.
| İLETKENİN CİNSİ | ÖZDİRENCİ | ÖZİLETKENLİK |
| Bakır | 0,0178 | 56 |
| Alüminyum | 0,0258 | 35 |
| Krom-Nikel | 1,1 | 0,91 |
| Gümüş | 0,016 | 62,5 |
| Çinko | 0,063 | 16 |
Direncin Sıcaklıkla Değişimi
Tüm iletkenlerin dirençleri sıcaklık ile belirli bir miktar değişir. Bu değişim bazı metallerde direncin artması yönünde olurken bazı iletkenlerde de direnç değerinin azalması yönünde olur. Direncin, sıcaklık faktöründen dolayı değişmesi büyük akım değeri ile çalışan
devrelerde çok önemli değildir. Ancak özellikle elektronik devrelerde dikkate alınmalı ve dirençlerin sıcaklıktan dolayı değerindeki değişmeye bağlı olarak akımda da belirli bir miktar değişiklik olduğu unutulmamalıdır.
Bir Cevap Yazın