Orta ve büyük ölçekli işletmelerde, üretim alanlarında genellikle motor gibi manyetik alanla çalışan makinelerin bulunduğu tesislerde reaktif güç tüketimi bulunur. Reaktif güç elektrikte manyetik alanı oluşturan güç demektir. Rektif güç hakkında detaylı bilgi edinmek için buradaki yazımızı okuyabilirsiniz. Peki reaktif güç kompanzasyonu nedir, ne zaman ve neden yapılması gerekir ve nasıl yapılır?

Elektrikte iş yapan güç aktif güçtür. Aktif gücün birimi Wat’tır ve sembolü P’dir. Fakat elektrik faturasına baktığımızda faturada Aktif, Endüktif ve Kapasitif gibi 3 farklı bölüm görürüz. Endüktif ve kapasitifin ne demek olduğunu anlamak için öncelikle reaktif gücü anlamamız gerekir.

Sinüs dalgası şeklindeki alternatif gerilimde akım ve gerilim dalgaları birbirleri ile aynı hizada ise, yani akımın yükseldiği anda gerilimde yükseliyor, düştüğü anda gerilim de düşüyor, her ikisi de sıfırı aynı anda görüyorsa, bu durumda akım ve gerilim arasında her hangi bir açı farkı yoktur. Bu demek olur ki aktif güç (W), görünür güce (VA) eşittir. Fakat eğer bu şekilde olmuyorsa akım gerilimi biraz geriden takip ediyor veya gerilimin biraz daha önündeyse bu durumda reaktif güç (Var) bulunmaktadır.

Eğer akım gerilimden öndeyse bu durumda endüktüf reaktif enerji, akım gerilimin gerisindeyse bu durumda kapasitif reaktif enerjiden sözedilir.

Pratikte yukarıdaki durum (gerilim ve akımın aynı hizada olduğu) pek gözlenemez. Çünkü bu durum sadece omik yüklerin bulunduğu elektrik devrelerinde gözükür. Endüktans ve kapasitenin olduğu motor gibi elektrik elemanlarının bulunduğu devrelerde bu durum sağlanamaz.  Önemli olan bu rektif gücün aktif gücün belirli bir oranını aşmamasını sağlamaktır.

Bu oranlar Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’nun Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin 16. maddesinde aşağıdaki gibi belirtilmiştir;

… kurulu gücü 50 kVA’nın altında olanlar, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde otuzüçünü aşan şekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aşan şekilde kapasitif reaktif enerji tüketmeleri halinde; kurulu gücü 50 kVA ve üstünde olanlar ise, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aşan şekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde onbeşini aşan şekilde sisteme kapasitif reaktif enerji vermeleri halinde, reaktif enerji tüketim bedeli ödemekle yükümlüdür…

Reaktif enerji tüketiminizi sayacınızdan görebileceğiniz gibi, elektrik faturanızdan da detaylı olarak görebilirsiniz. Eğer elektrik faturanızda endüktif ve kapasitif alanlarında tutar yazılmışsa bu demek oluyor ki sizin biran önce kompanzasyon sistemi yaptırmanız gerekiyor. Kompanzasyon sistemi için deneyimli bir firmadan yardım almanız sizin için doğru olandır. Gerekli ölçüm ve analizler yapılarak elektrik tesisatınız için uygun olan kompanzasyon panosu tasarlanıp sisteminize eklenerek reaktif güç cezasından kurtulabilirsiniz.