Alternatif Gerilim (AC) Dalga Şekli ve Bileşenleri
Doğru akım (DC), akımın veya gerilimin bir devrede tek bir yönde olduğu (artı veya eksi yönde) dalga şeklidir. Genellikle DC akım ve DC gerilim güç kaynakları, piller, güneş petekleri, dinamolar tarafından üretilirler. DC akım veya gerilim sabit bir genliğe ve sabit bir yöne sahiptir. Mesela +18V artı yönde 18 Volt, -12 Volt eksi yönde 12 Volt DC gerilimi ifade eder. Ayrıca DC güç kaynaklarında gerilim veya akım değeri zamanla değişmez sabit değerdedir. Yani dc güç kaynağından çıkan akım veya gerilim hep aynı yönde ve sabit değerdedir ve akım yönü bağlantılar değişmediği sürece değişmez.
Aşağıda basit bir DC devrenin görüntüsü ve dalga şekli gösterilmektedir.
Yukarıdaki şekilde görülebileceği üzere Vs gerilim kaynağına bağlı RL yükü üzerinden akan akım I sabittir ve zamanla değişmez.
Alternatif gerilim (AC) dalga şeklinde ise akım ve gerilimin hem genliği hem de yönü zamanla değişir. Alternatif gerilim kaynağı genellikle bir sinüs fonksiyonu şeklindedir. Bu fonksiyon en temel anlamda V(t)=Vmaxsin(2πft) eşitliğiyle gösterilebilir.
Bu eşitlikten de görülebileceği gibi gerilim zamana (t) bağlı olarak değişmektedir. Aşağıda alternatif gerilim sinüs dalgasının dalga şekli görülebilir.
Yukarıdaki dalga şeklinde görülebileceği gibi alternatif gerilim genliği zamanla değişmekle beraber yönü de değişmektedir. Gerilim zamanla + ve – yönlerde değer almaktadır. Aynı şekilde gerilime bağlı olarak da akımda da genlik ve yön zamanla değişir.
AC Dalga Şeklindeki Bileşenler
Alternatif dalganın şeklini belirleyen bileşenler bulunmaktadır. Bunlar Genlik, periyod veya periyodun bir fonksiyonu olan frekanstır.
Genlik: Genlik dalga şeklindeki akım veya gerilimin büyüklüğüdür.
Periyod (T): Sürekli aynı şekilde devam eden dalga şeklinin başladığı yere gelme süresi dalganın periyodudur.
Frekans (f): Frekans dalga şeklinin bir saniyede kaç kez tekrarladığını gösterir. f = 1 / T eşitliği ile periyodun bir fonksiyonu olarak ifade edilebilir. Frekansın birimi Herts (Hz)’dir.
AC Dalga Şeklinde Genlik
Alternatif gerilim (AC) dalga şeklinde akım veya gerilim zamanla artar ve azalır. Her periyodda bir kez artı yönde bir kez de eksi yönde maksimuma (tepe noktasına) ulaşır. Bu tepe noktasındaki akımın veya gerilimin değeri dalga şeklinin genliğidir.
Şimdi yukarıdaki sinüs fonksiyonunu tekrar incelersek;
V(t)=Vmaxsin(2πft) fonksiyonunda Vmax gerilimin maksimum seviyesi (tepe noktası), f dalga şeklinin frekansı, t ise zamanı göstermektedir. Aynı fonksiyon akım için de I(t)=Imaxsin(2πft) şeklinde yazılabilir.
Bir Cevap Yazın