Bir işletmeye, konuta veya her hangi bir binaya yeni bir elektrik tesisatı döşeneceği, mevcut elektrik tesisatının onarılacağı veya mevcut tesisata ek yapılacağı zaman en önemli konulardan bir tanesi de kullanılacak kabloların kesitlerinin seçilmesidir. Elektrik tesisinde kablo kesitinin seçilmesi; gerilim düşümünün hesabı, kullanılacak kablonun kurulacak gücü ne kadar uzağa taşıyabildiği ve kullanılacak kablonun maksimum taşıyabileceği akım göz önünde bulundurularak yapılır. Bu yazımızda kablo seçiminde gerilim düşümü hesabının nasıl yapacağımızı anlatmaya çalışacağız.

Elektrik tesisatının yapılmasında en önemli rehber Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğidir. Bu yönetmelikte gerilim düşümünün nasıl yapılacağı ve gerilim düşümünün hangi sınırlar içinde olması gerektiği açıkça belirtilmiştir.

Elektrik İç Tesisler Yönetmeliğine göre;
• İç tesis hatlarında sürekli en büyük işletme akımı ile işletme gerilimine göre yüzde gerilim düşümü;
Yapı bağlantı kutusu ile tüketim araçları arasında:
– Aydınlatma ve priz devreleri için % l,5’i
– Motor devreler için % 3 ‘ü geçmemelidir.
• Yapının ya da yapı kümesinin beslenmesi için bir transformatör kullanılmışsa, bu transformatörü çıkış uçları ile yapı bağlantı kutusu arasındaki gerilim düşümü % 5’i geçmemelidir.

Yani eğer elektrik tesisatınızı yapacağınız binanızın beslenmesi için özel bir transformatörünüz yoksa binanızın girişindeki ana panodan besleyeceğiniz yükünüze kadar çekeceğiniz hattın toplam gerilim düşümü aydınlatma ve priz devreleri için %1,5; motor devreleri için %3 değerlerini aşmamalıdır. Eğer binanız için özel bir transformatör tesis edilmiş ve bu transformatörden hat çekilecekse, transformatörden yükünüze kadar çekeceğiniz hattın toplam gerilim düşümü %5 değerini aşmamalıdır.

Gerilim düşümü hesabı üç fazlı ve tek fazlı hatlar için ayrı ayrı formüller bulunmaktadır.

3 fazlı hatlar için : %u = 0,0124 x L x N / S

Tek fazlı hatlar için : %u = 0,074 x L x N / S

Bu formüllerde;

L = çekilecek kablonun uzunluğu

N= beslenecek yükün gücü

S= çekilecek kablonun kalınlığıdır.

Örneğin 110m uzaktaki 100 kW gücündeki üç fazlı bir yükün beslenmesi için kablo kesitini bulmak istersek;

%u = 0,0124 x L x N / S
1,5 > 0,0124 x 110 x 100 / S
S > 90,9 mm² olduğu görülür.

Bu durumda güvenli bir tesisat için 95mm²’lik bir kablonun, gerilim düşümü açısından incelendiğinde yeterli olduğu gözükmektedir.