Elektrik Çarpması Hakkında Temel Bilgiler
Elektrik taşıyan bir iletkene veya gerilim bulunan madeni bir şeye temas durumunda vücut doğrudan doğruya bir elektrik devresinin içerisine girmiş olur. Yani elektrik vücudun bir tarafından girer, diğer tarafından çıkar. Genellikle elektrik akımının girdiği ve çıktığı yerde akımın şiddetine göre kırmızı, siyah renkli bir yanık izi görülür.
Elektrikle çarpılmak için akımın vücuttan geçerek + ve – kutuplar arasındaki devreyi tamamlaması gerekir. Pil, batarya, ve akümülatörler doğru akım üretirler. Doğru akım 20-30 Volttan sonra çarpılma hissi vermekte ancak tahribat yapmamaktadır. Pil ve oto aküsü ile çarpılmak olası değildir. 30 V üstü doğru akım (DC) kaynakları tehlikelidir. Evlerde kullanılan elektrik alternatif akım (AC) tipindedir. Alternati akım, 15 V üstüünde çarpılma hissi verir verirken 20 V üstü tehlikeli sayılabilir. Elektriğe temas eden noktalar arası mesafe kısa ise arada kalan doku şiddetle ısınır ve yanar. Yanık, elektrik akımının kuvvetine bağlı olarak artar.
Elektrik ağları genellikle topraklanmıştır. Çarpılma toraklanmamış akım ileten bir uca dokunmakla ortaya çıkar. Kazaların %80’i düşük gerilimli akımlarla (1000 V’un altı) ortaya çıkar ve %3’ü ölümcüldür. Yüksek gerilimle (1000 V’un üstü) ortaya çıkanların %30’u ölümcüldür. Hasar akımın geçtiği yere, süresine ve akımın cinsine göre değişir. Bilinç kaybı, bilinç bozuklukları, hızlı nabız ve kalp ritim bozuklukları, bazen ani kalp durması ve solunum durması, yanıklar elektrik çarpmasının sonuçlarıdır. Elektrik yanıkları genelelikle giriş ve çıkış alanlarında görülür. Bununla beraber arada bulunan dokuların akıbeti bir süre sonra belli olur. Basit gibi görünen elektrik yanıklarında ciddi kangrenler oluşabilir.
Vücudun direnci ne kadar fazla ise tahribat o kadar az olur. Su, elektrik akımını iyi iletir. Kuruyken iletken olmayan tahta, plastik gibi maddeler ıslanınca iletken olurlar. Islaklık geçirgenliği arttırdığından zarar da artar. Bu yüzden ıslak elle elektrik kablolarını ve bağlantı elemanlarını tutmak çok tehlikelidir, ölümle sonuçlanabilri.
Alternatif akım kalbin üzerinden geçecek olursa, kalbin sinirsel ileti sistemini bozar, kalp durur. Alternatif akımla çarpılma çok kolaydır. Prizdeki aktif kutba veya açık iletkene dokunulduğunda vücut devreyi tamamlamak için yere basan ayakları kullanır.
Yıldırım, doğal elektrik kaynağıdır. Yıldırım havadaki durağan elektrikğin bir ark ile boşalması demektir. Bu nedenleçocukların yağışlı ve fırtınalı havalarda uçurtma uçurmaları tehlikelidir. Çünkü ıslanan uçurtma ipi iletken hale gelir ve elektrik, ipi elle tutan kişi üzerine boşalabilir.
Bir Cevap Yazın