Büyük elektrik dağıtım sistemleri olan tesislerde tek hat şemaları büyük çıktı olarak duvara monte edilir. Kritik aşamalarda test, servis ve bakım durumlarında hızlıca bu şemadan yararlanılır.

Tek hat şemasını daha çok tesisatı yapacak olan teknik kişiler ve yapıyı işletecek elektrik teknisyenleri kullanır. Kat projeleri sayısız paftadan oluşur ve bunların hepsini atlamadan uygulayabilmek zordur. Tek hat şemaları bu anlamda projeye hakimiyet kazandırır.

Tek Hat Şeması Nasıl Çizilir?

Tek hat şeması, başta enerji kaynağı olmak üzere son yük alıcısına kadar tüm sistemi kapsayacak şekilde çizilir. Tek hat şeması hazırlanırken elektrik sisteminin tüm bileşenleri, yedek ve acil sistemlerle birlikte şema üstünde çizilir. Devre iletkenleri, koruyucu cihazlar güç kaynağından en son yüke kadar belirtilir ve her bir eleman için sembol kullanılır. Kullanılan her elemanın özellikleri ve kablo bağlantıları gibi her veri, en sade haliyle şemada gösterilmelidir.

Tek hat şemasında en basit DC devreleri veya çok büyük üç fazlı sistemi görebilirsiniz. Fazların yüklenme değerlerini linyeler üzerinde görmeniz enerji dağıtımını doğru yapmanızı sağlar. Dengeli dağıtılmış bir sistem, gerilim düşümlerinin belli bir değerde kalmasını sağlar.

İlerleyen zamanlarda tesis üzerinde elektriksel değişiklikler yapılabilir. Bu değişiklikler uzun vadede olumsuz sonuçlara yol açabilir. Bu yüzden dağıtım sisteminde yapılan her değişiklik bir uzman tarafından sistem elemanlarıyla uyumlu şekilde yapılmalıdır.

Tek Hat Şeması Nasıl Okunur?

Öncelikle tek hat şemasını okuyacak kişinin elektrik sistemlerine hakim olması gerekir. Projenin tek hat şemasında kullanılan semboller belirtilir. Bu semboller her tek hat şemasında birbirine benzerdir. Bazı durumlarda küçük projelerle büyük projelerin ihtiyaçları farklı olduğundan, elemanlar küçük değişikliklerle ifade edilebilir. Örneğin şebeke enerji panosu normalde tek bir simgedir, fakat büyük projelerde şebeke, ups ve generetör gibi farklı enerji kaynakları olduğundan her birinin farklı ifade edilmesi gerekir. Bunlara projenin lejantında verilen sembollerden kolayca ulaşmak mümkündür.

Tek hat şemasını okumak, tasarı ve çizim aşamasından çok daha kolaydır. Çünkü çizim ve tasarım aşamasında sistemin işleyişine tasarlayan kişi yön verir. Dolayısıyla elektrik sistemini her yönüyle kafasında canlandırması şarttır.

Büyük çaplı projelerde tek hat şemasını çizmek ve gerekli kontrolleri yapmak günler sürebilir.